W poprzednim poście (UMOWY #1 )poznaliśmy podstawowe cechy trzech podstawowych umów, którymi można regulować stosunek pracy. W dwóch następnych postach opiszemy, jakie konsekwencje wynikają ze zdecydowania się na podpisanie konkretnych typów umów. W ten sposób poznamy uprawnienia i przywileje, które nam przysługują na ich podstawie. Dziś – umowa o pracę.

Istotnym elementem wyróżniającym umowę o pracę jest fakt przysługiwania z tego tytułu szeregu dodatkowych uprawnień, w tym też uprawnień socjalnych. Takimi uprawnieniami jest np. prawo do urlopu, czy dnia wolnego od pracy, gdy święto wypada w weekend. Dodatkowo pracodawca sam może zagwarantować pracownikom przywileje socjalne – stosownie do posiadanych możliwości ma on obowiązek zaspokajania materialnych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracowników. Przykładem takiego działania może być utworzenie funduszu świadczeń socjalnych przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników. Co więcej, wszelkie uregulowania czasu i sposobu pracy dotyczą jedynie pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Dlatego jedynie pracowników zatrudnionych na podstawie tej umowy dotyczą np. przepisy o płacy minimalnej czy tzw. „trzynastki”.

Dodatkowo pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę są objęci w niektórych sytuacjach szczególną ochroną. Dobrym przykładem takiej sytuacji jest ochrona przedemerytalna.

Na czym polega?

Pracownik, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do emerytury, pamiętając że okres jego zatrudnienia musi umożliwiać mu nabycie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku, nie może zostać zwolniony. Podobnie pracownik w trakcie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, tzn. przebywający np. na urlopie wypoczynkowym, czy zwolnieniu lekarskim. Wtedy jednak ochrona nie jest nieskończona. Jeżeli pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim dłużej niż 3 miesiące, a był zatrudniony krócej niż 6 pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. W przypadku usprawiedliwionej nieobecności z innych powodów niż zwolnienie lekarskie, pracodawca może rozwiązać umowę, gdy trwa to dłużej niż miesiąc. Na szczęście jest to jakoś ograniczone, gdyż rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić w razie nieobecności pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem – w okresie pobierania z tego tytułu zasiłku.

Ochroną szczególną objęte są również kobiety w ciąży i na urlopie macierzyńskim. Ochrona trwa od momentu powiadomienia pracodawcy o ciąży do końca urlopu macierzyńskiego. Ochrona na urlopie macierzyńskim dotyczy również pracownika-ojca wychowującego dziecko, który w określonych przez kodeks sytuacjach ma prawo do wykorzystania części urlopu macierzyńskiego przysługującego pracownicy-matce. Chronieni przed zwolnieniem są także pracownicy przebywający na urlopie wychowawczym, zarówno płatnym, jak i bezpłatnym. Ochrona taka obowiązuje od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Wreszcie, kodeks pracy ściśle reguluje sposób rozwiązania umowy o pracę, również dbając o interes pracownika poprzez chociażby ustawowe terminy wypowiedzenia umowy o pracę.

Jak widzimy, osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę są chronione na wiele sposobów. Niestety, coraz więcej jest osób, których praca jest uregulowana innym typem umowy, choć niekoniecznie tego by chcieli. Dlatego umowom zlecenia i umowom o dzieło poświęcimy cały następny post, przybliżając, co z nich wynika.