Przemoc psychiczna w rodzinie to problem natury prawnej, moralnej, psychologicznej i społecznej. Rodzina jest środowiskiem o podstawowym znaczeniu dla jakości funkcjonowania i rozwoju osobistego ludzi. Destrukcyjne zjawiska w jej obrębie powodują poważne szkody dla wszystkich członków rodziny. Najczęściej przewagę sił wykorzystuje mężczyzna – ojciec i mąż, który maltretuje żonę i dzieci.

Z punkt widzenia prawa….

…przemoc domowa to przestępstwo ścigane z urzędu, co oznacza, że ofiara nie musi zgłaszać swojego problemu, a policja zobowiązana jest do ścigania, jeżeli tylko zachodzi uzasadnione podejrzenie, że doszło do zastosowania przemocy
Uderzę, będę miał kontrolę!

Sprawca przemocy w rodzinie bardzo często stara się doprowadzić do izolacji społecznej ofiary. Kontroluje i ogranicza jej kontakty z innymi ludźmi, rodziną, sąsiadami. Zachowuje się obraźliwie wobec jej znajomych lub robi awantury w ich obecności, co sprawia, że kobieta wstydzi się ich zapraszać. Zakazuje opowiadać żonie o tym, co dzieje się w domu, a za złamanie zakazu karze ją surowo. Narastająca izolacja ofiary sprawia, że kobieta czuje się bezsilna, bierna. Doświadczając skrajnego poniżenia, kobieta zaczyna myśleć, że być może czymś sobie zasłużyła na takie traktowanie. Przypuszcza niesłusznie, że nie może być dla nikogo atrakcyjna i jedynie związek z mężem-sadystą chroni ją przed samotnością. Potrzeba aprobaty u ofiary jest tak silna, że jakikolwiek uśmiech czy pochwała ze strony prześladowcy spotykają się z ogromną wdzięcznością. Gdy ofiara uświadomi sobie, co się z nią dzieje, zaczyna odczuwać niechęć do siebie i obwiniać siebie za życie w poniżeniu, a oprawca jest niestety bezkarny i umocniony w siłę.
Długotrwała przemoc psychiczna czy fizyczna rodzi określone skutki u ofiary: lęk, cierpienie, bezsilność, przygnębienie, rozpacz, poczucie krzywdy, poczucie winy, wstyd i chęć odwetu. Ciało i psychika doznają ostrych urazów, pojawia się permanentny stres i uczucie zagrożenia.

Jak kobiety – żony i matki – próbują bronić się w takiej sytuacji?

Próba rozmowy ze sprawcami – bite kobiety opowiadają o swoim cierpieniu i krzywdzie, starając się wzbudzić w nich poczucie winy. Pod warunkiem spełniania określonych oczekiwań i żądań oraz bezwzględnego posłuszeństwa, kat może obiecywać, że zaprzestanie bicia czy agresji słownej. Częściej jednak rozmowy powodują eskalację złości i wybuchy gniewu agresora, dlatego kobieta uczy się milczeć, zaczyna unikać mężczyzny, ukrywać się przed nim lub grozi powiadomieniem policji, próbuje uzyskiwać od niego obietnic poprawy.

Pomoc dla ofiar przemocy domowej

Coraz więcej wolontariuszy, profesjonalistów, psychologów, specjalistycznych instytucji i organizacji pozarządowych angażuje się na rzecz poszukiwania skutecznych form przeciwdziałania przemocy w rodzinie i pomagania jej ofiarom. Nie jest to jednak łatwe, ponieważ rodzina to środowisko, które poprzez swoje naturalne granice chroni się przed wpływami z zewnątrz. Interwencje powinny jednak polegać na osłabieniu sprawcy i wzmocnieniu ofiary, która niejednokrotnie ma obniżone poczucie własnej wartości, czuje się bezsilna i bezradna. Skutkiem przemocy jest też często depresja i myśli samobójcze czy chęć dokonania zemsty na sprawcy w akcie desperacji.

Osoby doświadczające przemocy domowej często nie przyznają się do swojego problemu. Wstydzą się albo mają poczucie winy za zaistniałą sytuację. Brak wiary, że ktoś chce im pomóc, również nie ułatwia decyzji o odejściu. Słysząc głosy znajomych czy sąsiadów, że „kobieta sama sobie zasłużyła na takie traktowanie przez męża”, dodatkowo pogrąża się w bezradności. Często zastanawia się: „Dokąd miałabym iść? Co zrobić ze sobą i dziećmi? Jak sobie poradzę? Z czego będę żyła?”. Jest przerażona, zastraszona, zaszczuta. Ma ambiwalentne uczucia do męża-oprawcy – z jednej strony miłość, a z drugiej – nienawiść i chęć zemsty.

Istnieje wiele instytucji, które specjalizują się w ochronie ofiar przemocy. Jeżeli znajdujesz się w takiej sytuacji lub jesteś świadkiem okrucieństwa w domu, nie wstydź się prosić o pomoc. Niżej znajduje się kilka numerów telefonów, pod którymi możesz otrzymać wsparcie psychologiczne, wskazówki prawne albo zgłosić przestępstwo znęcania się nad rodziną.

• Centrum Praw Kobiet: (22) 621-35-37
• Niebieska Linia: (22) 668-70-00, 801-120-002
• Pomoc ofiarom przemocy: (22) 666-00-60
• Policyjny telefon zaufania: 800-120-226.

Nawet po wielu latach osoba doznająca przemocy może przerwać tyranię. Nie można godzić się na bicie, poniżanie i zniewagi. Każdy ma prawo do godności, szacunku i autonomii. Nigdy nie jest za późno, aby powiedzieć NIE!