Czy lekarz ma prawo do odmowy udzielenia pomocy pacjentowi?

Okazuje się że to trudne pytanie, bo naszym zdaniem, analizując obowiązujące przepisy, sytuacja nie jest jednoznaczna, jak by się wydawało.

Podejmujemy ten temat dlatego, że same spotkałyśmy się z taką sytuacją, że lekarz odmówił udzielenia pacjentce pomocy. Tego typu sprawy są kontrowersyjne i często trudne, ale warto się nimi zająć. Ponadto  co raz częściej  docierają do nas sygnały, żebyśmy poruszyły temat  na blogu, bo takich sytuacji jest bardzo dużo.

Przystępując do analizy sprawy, prześledziłyśmy przede wszystkim lekarski punkt widzenia w zakresie odmowy udzielenia pomocy pacjentowi. Okazało się, że jest sporo artykułów i wypowiedzi na ten temat, ale zdania są podzielone.

Jak zatem, my jako prawniczki oceniamy tę sytuację, analizując obowiązujące przepisy. Zgodnie z ustawą o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lekarz i lekarz dentysta mogą nie podjąć lub odstąpić od leczenia chorego, przypadków niecierpiących zwłoki, tzn. gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Taką sytuację przewiduje także Kodeks Etyki Lekarskiej, przy czym tam określa się, że prawo do odmowy leczenia przez lekarza sprowadza się do szczególnie uzasadnionych przypadków. Takie sformułowanie oznacza, że powody nie mogą być błahe, a decyzje lekarskie muszą mieć racjonalne uzasadnienie. Przykładowo ze strony lekarza może być  to brak odpowiedniej wiedzy czy sprzętu, stan  wyczerpania. Należy jednak zwrócić uwagę, że przepis ustawy o lekarzach, nie wskazuje na „szczególnie uzasadnione przypadki”, takie sformułowanie występuje w Kodeksie Etyki Lekarskiej. Kodeks ten jednak nie precyzuje jakie są to przypadki”.

I tu jest właśnie „pies pogrzebany”. Takie formułowanie przepisów, w sposób ogólny, niejednoznaczny staje się potem polem do nadużyć. Zawsze lekarz może powoływać się, że przypadek, kiedy odmówił pomocy lekarskiej jest właśnie tym szczególnie uzasadnionym.

A co ma robić pacjent? Pacjent  w ustawie o prawach pacjentach ma prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością.

W tej sytuacji, jak widać, koło się zamyka.

Dlatego też w przypadku, gdy lekarz odmówi Ci pomocy pamiętaj, że powinien wskazać  inne możliwości uzyskania pomocy lekarskiej oraz odpowiednio odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. To może się przydać w ewentualnym późniejszym dochodzeniu swoich roszczeń.

Spotkałyśmy się także z pytaniem,  czy przekonania religijne oraz działania niezgodne z sumieniem lekarza mogą mieć wpływ na odmowę pomocy bądź wpływać na  decyzje lekarza? O tym przekonamy się w kolejnym poście…