Jedna z nas, jakiś czas temu prowadziła szkolenie dla sędziów wydziałów rodzinnych. Padły wówczas słowa, że największą bolączką sądów rejonowych jest nawał spraw wnoszonych przez osoby zwolnione od kosztów sądowych. Problemem nie są same zwolnienia kosztowe, ale okoliczność wykorzystywania tego  do realizacji swoistego  „hobby”  wnoszenia kolejnych  spraw do sądu.

Wiemy skądinąd, że część takich spraw w ogóle nie powinno do sądu trafić.   Prawdopodobnie część z nich powinna trafić do mediacji. O zaletach tej instytucji już pisałyśmy jakiś czas temu. Oczywiście trzeba pamiętać, że mediacja może nie zażegnać trwającego np. od 30 lat konfliktu sąsiedzkiego o przysłowiową miedzę, gdyż  w takich okolicznościach zazwyczaj nie chodzi o rozwiązanie sporu, ale o to aby on trwał, a może jednak …?. Jest jednak gro spraw, w których mediacja jest szczególnie zalecana, pisałyśmy już o tym jakie to są kategorie spraw. Warto dodatkowo zwrócić uwagę, że mediacja jest szczególnie zalecana w przypadku sporów pracowniczych, spraw rodzinnych, spraw gospodarczych, szczególnie tych, gdzie przedsiębiorcy stale ze sobą współpracują. Niekiedy jednak nawet takie potencjalnie „mediacyjne sprawy” nie mogą znaleźć finału w mediacji. Nie jest to jednak wina braku motywacji stron, czy umiejętności mediatora. Czasami problemem w podjęciu decyzji o mediacji są koszty, które strony mediacji ponoszą samodzielnie. Zdarza się, że już podczas pierwszego kontaktu z mediatorem strony odmawiają udziału w mediacji, w momencie gdy dowiadują się, że za mediację muszą zapłacić. Nie zastanawiają się nawet nad tym z jakimi kosztami wiąże się przeprowadzenie mediacji.

Warto natomiast zwrócić uwagę, iż w przypadku mediacji sądowych w sprawach majątkowych wynagrodzenie mediatora wynosi 1 % wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 1.000 zł, a więc przy wartości przedmiotu sporu 10 000,00 zł wynagrodzenie mediatora za całą mediację to jedyne 100,00 zł.

W sprawach o prawa niemajątkowe, a więc np. o ustalenie planu opieki rodzicielskiej – za pierwsze spotkanie mediacyjne wynagrodzenie mediatora wynosi 60,00 zł, a za każde następne – 25,00 zł. Mediatorzy poza wynagrodzeniem ma prawo do zażądania od stron zwrotu kosztów związanych z zorganizowaniem spotkania mediacyjnego, takich jak wynajęcie sali, materiały biurowe, telefony itp., przy czym zazwyczaj koszty te są ustalane w regulaminach ośrodków mediacyjnych w postaci ryczałtowej opłaty, nie wyższej niż 150,00 zł za spotkanie. Wynagrodzenie mediatora i koszty związane z przeprowadzeniem mediacji pozasądowych, tzw. prywatnych, określane są w umowie uczestników mediacji z mediatorem, przy czym zazwyczaj zasady ustalenia wynagrodzenia i wysokość kosztów podlegających zwrotowi określona jest w regulaminach ośrodków mediacyjnych, które dostępne są na ich stronach internetowych.

Niewielu nawet pełnomocników wie, iż na gruncie mediacji sądowych do niezbędnych kosztów procesu zalicza się koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd. Co za tym idzie jeżeli postępowanie cywilne zostało wszczęte w ciągu trzech miesięcy od dnia zakończenia mediacji, która nie została zakończona ugodą albo w ciągu trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o odmowie zatwierdzenia ugody przez sąd, do niezbędnych kosztów procesu zalicza się także koszty mediacji w wysokości nieprzekraczającej czwartej części opłaty.  Istotnym jest, iż do określenia kosztów mediacji stosuje się odpowiednio przepisy o zwrocie kosztów zastępstwa procesowego, a więc kosztów pełnomocnika.

Istnieją także ośrodki mediacyjne, które wykorzystując różne zewnętrzne środki pomocowe, świadczą usługi mediacyjne za tzw. symboliczną złotówkę.

Zadanie dla Was drogie Panie na dziś – proszę, aby za każdym razem, gdy rozważycie wystąpienie na drogę sądową przyjrzyjcie się tej sprawie uważnie i rozważcie czy droga sądowa jest najodpowiedniejszą do załatwienia tej sprawy.  Jeśli jednak chciałyby Panie szybko i możliwie najkorzystniej dla obu stron zakończyć spór rozważcie mediacje, gdyż jest to nie tylko oszczędność czasu, ale i pieniędzy. A przecież czas to pieniądz.