Sprawy tzw. frankowe to na razie nie kończąca się historia. Owszem zapadło wiele Wyroków, korzystnych dal „frankowiczów”, ale nie zmieniło to ostatecznie ich sytuacji, bowiem banki wyciągnęły nową oręż.

Coraz częściej, bowiem wytaczają powództwa zawierające roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z kapitału po unieważnieniu umowy kredytu.

Zacznę jednak od początku.

Po korzystnym Wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C- 260/18 z 3 października 2019 r. przyznającym de facto rację frankowiczom, Sądy krajowe wydając swoje orzeczenia zaczęły unieważniać umowy kredytowe. Mało tego, na skutek wielu apelacji, Sądy II instancji podtrzymywały orzeczenia o unieważnieniu umów. Także nie tylko linia orzecznicza zaczęła kształtować się na korzyść „frankowiczów”, ale stanowisko w zakresie nieważnych umów z szalą zdecydowanie przechylającą się na korzyść kredytobiorców przedstawiał zarówno rzecznik Finansowy jak i Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Z przyczyn oczywistych te Wyroki nie były i nie są korzystne dla banków, a i z ugodami m.in. proponowanymi przez KNF też niewiele wyszło, zatem banki postanowiły składać pozwy z roszczeniami dotyczącymi wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.

Co to w praktyce oznacza?

Owszem umowa kredytu uznana jest za nieważną, z powodu m.in. klauzul abuzywnych, ale całość konsekwencji znów poniósłby kredytobiorca  i jeśli Sąd wydałby wyrok przyznający bankowi rację, w wielu przypadkach mogłoby się okazać to niekorzystne dla kredytobiorcy, bo kwoty takiego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału mogłyby być wysokie. W rezultacie banki nie poniosłyby żadnych konsekwencji za stosowanie w umowach klauzul niedozwolonych.

Tym razem „w obronie” frankowiczów stoją jednak wspomniane powyżej urzędy, twierdząc, że takie wynagrodzenie dla banku jest po prostu nieuczciwe i stoi w sprzeczności m.in. z Dyrektywą 93/13. Stanowisko TSUE także przedstawia linię z której wynika, że roszczenia banków nie posiadają podstaw, dlatego też Sądy krajowe powinny wykorzystać wszelkie dostępne normy prawne, aby wspomniana Dyrektywa miała zastosowanie.

Banki owszem mogą one wytaczać powództwa o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału, ale ich skuteczność stoi pod dużym znakiem zapytania i należy mieć nadzieję, że w przyszłości Sądy nie zmienią swojego punktu widzenia na ten temat, pozostając „sprzymierzeńcem” kredytobiorców.   

Czy zatem frankowicze mogą bronić się w przypadku wytoczenia im spraw sądowych?

Tak, w dużym skrócie wygląda to tak. Zgodnie z normami prawnymi zawartymi w kodeksie cywilnym, odsetki należą się wówczas, gdy wynikają one z czynności prawnej, orzeczenia sądowego lub z decyzji organu.

Zatem w sytuacji, gdy stwierdzona jest nieważność umowy, a ta nieważność istnieje od samego początku, wówczas w grę nie mogą wejść odsetki umowne, ale także nie można zastosować odsetek ustawowych z uwagi na brak podstaw prawnych.

Oczywiście nie jest to wszystko takie proste i nie da się ująć w krótkim wpisie całości zagadnienia, nie mniej jednak istnieją instrumenty prawne, które pozwolą bronić się przez pozwami ze strony banków.

Na koniec mogę dodać, że nawet, gdyby Sąd uznał rację po stronie banku, wówczas można wykorzystać to, że kredytobiorcy również należy się wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z pieniędzy, którymi dysponował bank, a pozyskanymi w wyniku dokonywanych wpłat rat kredytowych.

Zatem można uznać, że sprawy sądowe zapewne przez wiele lat jeszcze będą toczyły się w polskich sądach w związku z kredytami frankowymi, a jaki będzie ich finał? Oczywiście zależy to od każdej indywidualnej sprawy.

Pamiętać jednak należy, że w przypadku uznania umowy kredytowej za nieważną kredytobiorca uwalnia się od kredytu frankowego, a nieruchomość wolna jest od obciążenia w postaci hipoteki.