Oczywiście możliwa jest zmiana nazwiska. W tym zakresie istnieją stosowne przepisy, które dopuszczają taką możliwość.

Mamy kilka sytuacji kiedy z powodów oczywistych zmieniamy nazwisko: wychodzimy za mąż albo rozwodzimy się i decydujemy się wrócić do nazwiska panieńskiego.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, gdy mamy nazwisko, które delikatnie mówiąc, brzmi dziwnie, czy mało sympatycznie. To czasami może być uciążliwe w normalnym codziennym życiu. Nie brakuje sytuacji, kiedy nasze nazwisko jest np. przedmiotem drwin, niewybrednych dowcipów.

Czy można temu zaradzić? Tak, poprzez zmianę nazwiska.

Kwestia zmiany nazwiska uregulowana jest w ustawie o zmianie imienia i nazwiska.

Zmiana nazwiska oznacza zmianę na inne lub zmianę pisowni lub zmianę ze względu na formę właściwą dla rodzaju żeńskiego lub męskiego.

Zmiana może być dokonana wyłącznie z ważnych powodów, ale gdy:

1. Nazwisko jest ośmieszające albo nielicujące z godnością człowieka,

2. na nazwisko używane,
3. na nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione,
4. na nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.

Jak to zwykle w prawie bywa, czytając przepisy wydaje się wszystko jasne i klarowne. Natomiast jak wchodzimy w szczegóły i coś chcemy zrobić przy zastosowaniu obowiązujących przepisów, wtedy już tak prosto nie jest.

W zakresie zmiany nazwiska z ważnych powodów, okazuje się, że tak prosto nie jest.

Dlatego w tej sprawie wypowiadał się swego czasu Naczelny Sąd Administracyjny. Sąd ten stwierdził, że określenie „ważny powód” nie jest jednoznacznie zdefiniowane. Zatem zmiana nazwiska z tzw. ważnych powodów następuje tak naprawdę na podstawie uznania administracyjnego.

Wobec tego składając wniosek o zmianę nazwiska z tychże ważnych powodów, musi być indywidualnie oceniana. Pamiętać jednak należy, że to osoba, która chce, aby nastąpiła zmiana nazwiska powinna przekonać organ administracyjny, że faktycznie po Jej stronie występują na tyle istotne powody, aby ta zmiana nastąpiła. Ważne powody, zdaniem NSA nie mogą wynikać jedynie z subiektywnego przekonania osoby składającej wniosek, ale powinny powodować, że oceniając tę sytuację w zakresie kryteriów obiektywnych i racjonalnych zmiana nazwiska powinna nastąpić.

Innymi słowy, nie możemy liczyć na zmianę nazwiska, tylko dlatego, że mamy takie „widzimisię” lub przyszło nam to do głowy i teraz chcemy się inaczej nazywać. Nazwisko jest jednym z podstawowych danych identyfikujących osobę i zatem ta kwestia musi być stabilna. To oznacza, że nie można naruszać tej stabilności tylko dlatego, że coś się nam nie podoba lub nam nie pasuje.

Jakie są procedury, gdy ktoś zdecyduje się na zmianę nazwiska?

Wniosek składa się do wybranego kierownika urzędu stanu cywilnego. Osoby, które mieszkają za granicą z takim wnioskiem mogą wystąpić do za pośrednictwem konsula RP.

Załatwienie formalności nie powinno trwać dłużej niż miesiąc, a w sprawach szczególnie skomplikowanych – dwa miesiące i bez zbędnej zwłoki.

Wniosek o zmianę nazwiska musi zawierać:

1. dane osoby, której dotyczy zmiana,
2. wskazanie kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa (ten ostatni dokument jest potrzebny, wtedy, jeśli zmiana będzie dotyczyła tego aktu),
3. numer PESEL,
4. nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana,
5. adres do korespondencji,
6. uzasadnienie,
7. oświadczenie, że w tej sprawie nie był złożony wcześniej wniosek do innego kierownika urzędu stanu cywilnego lub nie została wydana wcześniej decyzja odmowna.

Decyzję o zmianie nazwiska bądź decyzję o odmowie zmiany wydaje kierownik urzędu stanu cywilnego, do którego został złożony wniosek.

W przypadku decyzji pozytywnej, zostaje ona natychmiast wykonana.

Zatem jak widzicie, a prawdę mówiąc czytacie, w prawie nic nie jest proste.

 Dlaczego tak jest? Nie wiem, ale liczę, że kiedyś nadejdzie taki czas, że przepisy będą jasne i oczywiste. Wówczas wszystkim to ułatwi życie, prawnikom też.