Ostatnio na blogu trochę się leniłam, bo pojawiły się wpisy z kategorii łatwe, lekkie i przyjemne. Były jednak powody do świętowania więc i u mnie wystąpiła atmosfera świąteczna.

Zresztą doskonale Wiecie, że mój blog ma taką specyfikę, że piszę trochę o prawie, trochę o życiu, o własnych doświadczeniach i doświadczeniach innych. Tworzę go tak jak mi w duszy gra, bez ciśnienia, bez zmuszania się do czegokolwiek. Jeśli czuję, że mam do napisania coś co leży mi na sercu, bądź chcę podzielić się z Wami jakimiś doświadczeniami to po prostu to robię.

Tym razem jednak coś o prawie, a konkretnie o procedurze karnej, bowiem jest dość specyficzna, a osoby, które mają z nią coś wspólnego, nieraz mówią mi, że nie wszystko jest zrozumiałe i takie bardzo sformalizowane. Faktycznie tak jest. Były już wpisy na blogu w zakresie tej procedury, ale zawsze traktuję dany temat wycinkowo, ponieważ w jednym wpisie nie da się opisać i wyjaśnić wszystkich zawiłości i specyfiki tego postępowania.

Postępowanie karne można podzielić na dwa etapy: postępowanie przygotowawcze i postępowanie sądowe.

W obu tych etapach ważne są reguły dotyczące przeprowadzenia dowodów i właśnie o tym poniżej.

Naczelną zasadą procesu karnego jest zasada prawdy obiektywnej i do niej dochodzi się właśnie poprzez szereg różnych dowodów, które przeprowadza się zarówno na etapie postępowania przygotowawczego, a jeśli sprawa trafia później do sądu, na etapie postępowania przed sądem.

W procedurze karnej dowody przeprowadza się na wniosek stron, podmiotu określonego w albo z urzędu.

W postępowaniu przygotowawczym dominuje przede wszystkim zasada przeprowadzania dowodów z inicjatywy organów procesowych, co wynika z charakteru tego stadium postępowania, sprowadzające się głównie do jego wykrywczej roli.

Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby pokrzywdzony czy podejrzany składali wnioski dowodowe jeśli uważają, że dane dowody są konieczne, aby je przeprowadzić w danej sprawie.

Zresztą przepisy zawarte w Kodeksie postępowania karnego nakładają na organ prowadzący postępowanie przygotowawcze obowiązek pouczenia podejrzanego o jego uprawnieniach oraz obowiązkach w tym także o prawie do składania wniosków o dokonanie przez organ prowadzący określonych czynności.

Oczywiście poucza się także pokrzywdzonego o jego uprawnieniach, ale oczywiście o obowiązkach również.

Natomiast w postępowaniu sądowym co do zasady dowody przeprowadza się z urzędu, ale nie ogranicza to stron, aby kolejne wnioski dowodowe składać. Prawo to przysługuje nie tylko oskarżonemu, ale również pokrzywdzonemu, jeśli działa w charakterze oskarżyciela posiłkowego, oskarżyciela prywatnego, czy też oskarżyciela subsydiarnego, gdy został złożony do Sądu subsydiarny akt oskarżenia.

Uprawnione podmioty jeśli chcą, aby określone dowody zostały przeprowadzone składają stosowne wnioski, stanowiące żądanie stron procesowych, ich przedstawicieli o przeprowadzenie określonych dowodów, jednocześnie przedstawiając tezę, czyli wskazanie co dany dowód ma wykazać.

Wobec tego wniosek dowodowy stanowi żądanie do dokonania ustalenia przez organ procesowy, istnienia lub nieistnienia faktu, mającego znaczenie dla rozstrzygnięcia, za pomocą określonego źródła lub środka dowodowego.

Celem wniosków dowodowych stron jest wykazanie prawdziwości ich twierdzeń i właśnie dążenie do prawdy materialnej, o czym napisałam powyżej.

Wniosek dowodowy może być złożony ustnie do protokołu lub w formie pisemnej. Należy w nim podać konkretnie jaki to ma być dowód np. przesłuchanie w charakterze świadków określonych osób  oraz okoliczności, które mają być udowodnione. Można także określić sposób przeprowadzenia dowodu.

Oczywiście każdy wniosek dowodowy podlega ocenie i można spotkać się z tym, że organ prowadzący postępowanie przygotowawcze lub Sąd oddalą takowy

Zgodnie z przepisu oddala się wniosek dowodowy, jeżeli:

1.  przeprowadzenie dowodu jest niedopuszczalne,
2.  okoliczność, która ma być udowodniona, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy albo jest już udowodniona zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy,
3.  dowód jest nieprzydatny dla stwierdzenia danej okoliczności,
4.  dowodu nie da się przeprowadzić,
5. wniosek dowodowy w sposób oczywisty zmierza do przedłużenia postępowania.

Co natomiast jest istotne, przepisy procedury karnej stanowią, że oddalenie wniosku dowodowego, a co za tym idzie nie przeprowadzenie danego dowodu jest niedopuszczalne na tej podstawie, że dotychczasowe dowody wykazały przeciwieństwo tego, co wnioskodawca zamierza udowodnić.

Organami uprawnionymi do oddalenia wniosku są w stadium, postępowania przygotowawczego: organy prowadzące ten etap postępowania:  Prokurator lub Policjant. Na etapie  postępowania sądowego będzie to Sąd orzekający w danej sprawie.

Co jest istotne, odmowa przeprowadzenia dowodu w postaci oddalenia wniosku dowodowego, jeżeli nastąpiła z obrazą przepisów postępowania i mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, może stanowić  podstawę odwoławczą, a gdy taka obraza stanowiła rażące naruszenie prawa – także podstawę wniesienia kasacji.

Zatem warto korzystać z uprawnień jakie dają przepisy w oparciu o procedurę karną, niezależnie w jakim charakterze się występuje, ale pod warunkiem, że jest się w kręgu podmiotów, którym przysługuje prawo do inicjatywy dowodowej. Zachęcam do korzystania z tych uprawnień, bo mogą się one okazać bez mała bezcenne, aby proces karny dla danej strony zakończył się sukcesem.