Wyroki tzw. nakazowe powszechnie znane są w procedurze cywilnej. Mamy z nimi do czynienia najczęściej przy pozwach o zapłatę, gdzie stan faktyczny nie budzi żadnych wątpliwości i powód jednoznacznie wykazał już na etapie pozwu, że pieniądze, których się domaga od pozwanego bez wątpliwości należą się jemu.

Procedura karna przewiduje też tryb, w ramach którego można wyrok nakazowy wydać, choć dotyczy to zgoła innych sytuacji. Wiadomo, te dwie dziedziny prawa regulują zupełnie inne kwestie i dotyczą różnych sfer naszego życia.

W jednej ze spraw, gdzie reprezentowałam Klienta pokrzywdzonego, który działał w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego taki wyrok zapadł. Gdy go otrzymał, zadzwonił do mnie zadając całą lawinę pytań. Jak to się stało, że zapadł wyrok, przecież nikt mnie nie wzywał na rozprawę, nie było żadnego postępowania dowodowego, nie byłem przy ogłoszeniu wyroku. Czy tak można?

Można, ale w ściśle określonych sytuacjach opisanych w Kodeksie postępowania karnego. Wyjaśnię zatem co to jest za instytucja zwana wyrokiem nakazowy.

W sprawach karnych, nazwijmy je takimi drobniejszymi, w których prowadzono dochodzenie, uznając na podstawie zebranego materiału dowodowego, że przeprowadzenie rozprawy w sądzie nie jest konieczne, sąd może w wypadkach pozwalających na orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny wydać wyrok nakazowy. Jednym z warunków wydania takiego wyroku nakazowego jest to, że na podstawie zebranych dowodów, okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzi wątpliwości.

Wyrok jest wydany przez Sąd na posiedzeniu bez przeprowadzenia rozprawy i bez udziału stron. Stąd też i pytanie mojego Klienta odnośnie tego, że rozprawy nie było, a wyrok został wydany. Wyrokiem nakazowym jednak można orzec karę ograniczenia wolności lub karę grzywny.

Co zawiera taki wyrok nakazowy. Oczywiście oznaczenie Sądu, który ten wyrok wydał, datę jego wydania, imię i nazwisko oraz inne dane określające tożsamość oskarżonego, dokładne opisanie zarzucanego czynu oskarżonemu, wymiar kary i inne niezbędne rozstrzygnięcia. Wyrok ten może nie zawierać uzasadnienia.

Odpis wyroku nakazowego doręcza się oskarżonemu i jego obrońcy oraz oskarżycielowi. Odpis tego wyroku doręcza się także pokrzywdzonemu nawet jeśli nie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Od tego wyroku można się odwołać poprzez wniesienie sprzeciwu. Sprzeciw ten może jednak wnieść oskarżony i oskarżyciel. Zatem jeśli pokrzywdzony nie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego nie ma możliwości odwołać się od tego wyroku. W razie wniesienia sprzeciwu wyrok nakazowy traci moc, a sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych. W przypadku jeśli sprzeciwu nie wniesiono lub wniesiony sprzeciw zostanie cofnięty wyrok nakazowy staje się prawomocny.