Co raz częściej spotykamy się z informacjami, które dotyczą różnych instytucji prawnych. Nad niektórymi przechodzimy do porządku dziennego, nie zastanawiając się co one oznaczają, natomiast inne są wnikliwie komentowane i analizowane. Tak było w przypadku tzw. pytań prejudycjalnych zadanych przez Sąd Najwyższy. Oczywistym jest, że dyskusja wokół tych pytań toczy się już od jakiegoś czasu. Natomiast zdecydowałam się napisać na blogu o tej instytucji prawnej, dlatego, że wpłynęło do mnie sporo zapytań, żeby wyjaśnić czym są pytania prejudycjalne. Nie wchodząc w szczegóły, czy Sąd Najwyższy postąpił słusznie, czy nie, czy miał prawo, czy nie, bo nie mnie to oceniać, wyjaśnię jedynie czym jest pytanie prejudycjalne, kiedy i do kogo się kieruje?

Pytanie prejudycjalne jest instrumentem prawnym polegającym na tym, że sąd krajowy może wystąpić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (tzw. TSUE) o wykładnię przepisów prawa Unii Europejskiej. Zadawanie tego typu pytań ma na celu, aby eliminować rozbieżności pomiędzy prawem krajowym, a prawem unijnym. Innymi słowy, jeśli sąd krajowy poweźmie wątpliwości z obszaru stosowania prawa unijnego, którego interpretacja ma znaczenie dla wyrokowania w danej sprawie, zwraca się do TSUE z takim pytaniem. To może dotyczyć ważności aktu prawnego, czy też wykładni Traktatu UE. Możliwość zadania takich pytań posiadają sądy krajowe państw członkowskich, przed którymi toczy się postępowanie sądowe.

Istotnym w tej sprawie jest to, że sąd krajowy nie może orzekać o nieważności przepisów prawa unijnego, a jak ma wątpliwości winien wystąpić właśnie z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu.

Następną kwestią jest to, że sąd krajowy wykorzystując tę instytucję, musi po pierwsze oprócz sformułowania pytań uzasadnić dlaczego te pytania kieruje i dlaczego te pytania mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

TSUE nie rozstrzyga zaś o toczącym się postępowaniu, a jedynie odnosi się do interpretacji przepisów prawa wspólnotowego.

Jeśli jest wydane orzeczenie jest ono wiążące dla sądu krajowego.