Spadek, radość czy kłopoty?

Ileż to razy mawiamy, że ciągle brakuje nam pieniędzy, a to za mało zarabiamy, za dużo wydatków, wszędzie drogo. Najlepszym rozwiązaniem na nasze bolączki finansowe byłby spadek po cioci lub wujku.

Czy rzeczywiście spadek oznacza dla nas przysporzenie majątkowe, które podreperuje nasz domowy budżet, czy może oznaczać kłopoty finansowe?

Zacznijmy jednak o tego, czym jest spadek?

Spadkiem, jest spuścizna majątkowa, która jest przekazywana osobom uprawionym do dziedziczenia z chwilą śmierci spadkodawcy. Ta spuścizna oznacza prawa i obowiązki, które przechodzą na spadkobierców w drodze dziedziczenia.

W skład spadku mogą wchodzić posiadane przez spadkodawcę rzeczy ruchome i nieruchomości, dobra pieniężne, ale i długi, które posiadał spadkodawca.

Jakie są sposoby dziedziczenia?

Spadek może przejść na naszą rzecz w wyniku dziedziczenia ustawowego, czyli krąg spadkobierców określają przepisy, lub na podstawie testamentu sporządzonego przez spadkodawcę, który wskazuje w swej ostatniej woli kto i w jakim zakresie dziedziczy po nim majątek.

Jakie prawa i obowiązki spoczywają na spadkobiercach?

Spadek przekazywany jest przede wszystkim spadkobiercom jako tzw. prawa rzeczowe. Zatem spadkobiercy otrzymują własność lub użytkowanie wieczyste. Spadkobiercy otrzymują dodatkowo wszystkie zobowiązania z wierzytelności i z umów zawieranych przez spadkodawcę. Do obowiązków przekazywanych w spadku zalicza się wszystkie obowiązki majątkowe, również długi spadkowe i pasywa spadku.

Co zrobić jak spadkodawca posiadał długi?

Niestety zdarzają się takie sytuacje, a do tego długi spadkowe są naprawdę ogromne. Co więc robić, żeby spadkobiercy nie borykali się z tymi długami i nie musieli ich spłacać. Mogą skorzystać z instytucji prawnej, która nazwana jest odrzuceniem spadku.

Odrzucenie spadku

Spadek można odrzucić przed notariuszem lub przed sądem tylko po śmierci danej osoby. Jeśli  spadku chcemy pozbyć się wcześniej, jeszcze przed śmiercią spadkodawcy, możemy to zrobić i wówczas dojdzie do tzw. zrzeczenia się dziedziczenia. Zrzec się dziedziczenia można zrobić przed notariuszem.  Jeśli odrzucimy spadek po rodzicach i zrobią to wszystkie osoby z I linii dziedziczenia (np. nasi bracia i siostry), to spadek automatycznie przypadnie w udziale naszym dzieciom. Dlatego aby pozbyć się całkowicie spadku każda z osób musi oddzielnie zrzec się prawa do niego. Wówczas mamy spadek z długami z głowy, bo przechodzi on na skarb państwa, a my jako spadkobiercy nie odpowiadamy wówczas za długi spadkowe i nie musimy ich spłacać.

Jest jednak pewna pułapka, a mianowicie spadek można odrzucić w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania do spadku.

Przyjecie spadku wprost

Można jednak przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe, wówczas mamy do czynienia z tzw. prostym przyjęciem spadku. W takiej sytuacji odpowiadamy za długi spadkowe dokładnie do ich wysokości. Zatem jesteśmy zobowiązani do ich spłacenia w całości.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

W prawie spadkowym mamy jeszcze jedną instytucję, a mianowicie przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Wówczas odpowiadamy za długi spadkowe z ograniczeniem tej odpowiedzialności. Zatem spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobiercy nierzetelnie sporządzili spis takiego inwentarza.

Jeśli spadkobierca nie dopilnuje, by wydać stosowne oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania do spadku, wówczas przyjmuje się, że jest to jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Podobna jest sytuacja gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, bądź też osoba prawna – wówczas brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Gdzie należy złożyć oświadczenie?

Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed notariuszem lub w sądzie, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie.

Co jest ważne?

Oświadczenie o przyjęciu albo odrzuceniu spadku złożone pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest nieważne. Oświadczenie takie nie może być odwołane lub zmienione.

Reasumując: ostateczna decyzja w jakiej formie spadek przyjąć należy do spadkobierców. Pamiętajcie o tym, żeby spadek nie stał się dla Was przyczyną do kłopotów i udręki. Dlatego jeśli nie chcecie płacić długów wynikających ze spadku to skorzystajcie z możliwości odrzucenia spadku w sposób opisany powyżej lub jeśli chcecie ograniczyć swoją odpowiedzialność za długi spadkowe to przyjmijcie spadek, ale z dobrodziejstwem inwentarza. W następnych postach opiszę Wam szczegółowo wszystkie możliwości związane z odrzuceniem lub przyjęciem spadku.