Zrozumieć biznes. Kilka słów o kontrakcie menadżerskim.

Co raz więcej Pań zasiada w Zarządach wielkich korporacji i stanowi trzon kadry kierowniczej firm. Kolejne Panie dostają propozycje bycia na tzw. stanowiskach menadżerskich.

W takich sytuacjach (oczywiście nie tylko Panie, bo dotyczy też i Panów) dostają propozycje podpisania kontraktów menadżerskich.

Postanowiłam dzisiaj podziałać trochę w tematyce biznesu i opisać czym jest kontrakt menadżerski i jakie są jego plusy i minusy.

Czym jest kontrakt menadżerski?

Jest to umowa cywilnoprawna i nie stanowi umowy o pracę w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Kontrakt ten stanowi alternatywną formę zatrudnienia, przede wszystkim dla członków zarządów, kadry kierowniczej i zarządzającej.

Czym kontrakt różni się od umowy o pracę?

Przede wszystkim tym, że nie podlega regulacjom kodeksu pracy, nie gwarantuje minimalnego wynagrodzenia, ani prawa do płatnych urlopów, chyba, że strony tak postanowią w umowie. Kontrakt menedżerski nie podlega także regulacjom gwarantującym ochronę zatrudnienia. Menedżer podpisujący tego typu umowę musi się liczyć z ewentualnością otrzymania wypowiedzenia właściwie w każdym czasie. Kontrakt menadżerski zalicza się przede wszystkim do tzw. umów nienazwanych zawieranych na zasadzie swobody umów. Istotą tej umowy jest zarządzanie firmą, bez podległości służbowej i bez kierownictwa tego który powierza nam zadania do wykonania. Stronami takiej umowy jest ten, który powierza zarząd firmą oraz menadżer. Powierzający zobowiązuje się przede wszystkim do wypłaty honorarium, a menadżer zobowiązuje się do kierowania przedsiębiorstwem lub wykonywania innych czynności związanych z kierowaniem lub zarządzaniem firmom.

Co kontrakt powinien zawierać?

Przede wszystkim należy pamiętać, że jest to umowa cywilnoprawna, a zatem jej zapisy kształtowane są na zasadzie swobody umów. Czyli strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Powinien on zawierać m.in.:

1. szczegółowe określenie przedmiotu umowy i to opisane w sposób nie budzący żadnych wątpliwości,
2. obowiązki stron, w tym szczegółowo opisane obowiązki menadżera,
3. uprawnienia menadżera,
4. zakres odpowiedzialności menadżera,
5. kryteria oceny i zasady rozliczania menadżera z wykonywanych zadań,
6. wysokość wynagrodzenia wraz ze wszystkimi składnikami, które wchodzą w zakres wynagrodzenia,
7. termin wypłaty wynagrodzenia,
8. prawo do płatnego urlopu z podaniem ilości dni,
9. kwestie związane z płatnościami w związku z podróżami służbowymi,
10. prawo do szkoleń, itp.
11. sposoby i terminy rozwiązania kontraktu,
12. zakaz konkurencji (oczywiście jeśli strony tak zdecydują), w tym wysokość kwoty wypłacanej menadżerowi z tytułu zakazu konkurencji,
13. postanowienia dotyczące tajemnicy przedsiębiorstwa,
14. dodatkowe elementy: możliwość korzystania z samochodu służbowego, komórkowego telefonu służbowego, komputera, karty płatniczej lub kredytowej, pakiet ubezpieczeń zdrowotnych, itp.

Pamiętać jednak należy, iż ostateczny kształt kontraktu zależy od zdolności negocjacyjnych stron, pozycji negocjacyjnej i tzw. świadomości prawnej.

Przedmiot kontraktu

Przedmiotem kontraktu jest odpłatne powierzenie menadżerowi sprawowania zarządu przedsiębiorstwem. Sprawowanie zarządu, głównie sprowadza się do wypracowania jak największego zysku przez przedsiębiorstwo. W przeciwieństwie do umowy o pracę przy sprawowaniu zarządu na podstawie kontraktu nie występuje kierownictwo czy podporządkowanie. Jest to związane ze specyfiką zarządu. Ponadto daje to dużo większą samodzielność i swobodę menadżerowi, który sam może wybrać sposób zarządzania przedsiębiorstwem.

Czas pracy

Jest to jeden z istotniejszych zapisów kontraktu, bowiem w tym przypadku nie mają zastosowania przepisy kodeksu pracy, które w przypadku umów o pracę ściśle określają czas pracy pracowników. Charakterystyczną cechą kontraktu menedżerskiego jest nienormowany czas pracy. Dzieje się tak dlatego, że czas pracy determinowany jest zadaniami do wykonania i celami jakie są postawione przed menadżerem. Uzasadnieniem dla takiego rozwiązania jest często trudne do określenia: moment rozpoczęcia pracy i jej zakończenia, częste wyjazdy służbowe w tym i za granicę. Czas pracy menadżera zależy od ilości nałożonych zadań, dlatego może być nieregularnym. W niektórych miesiącach możemy być zmuszeni do poświęcenia pracy większej ilości czasu, w innych pozwolimy sobie na dłuższy odpoczynek. Jest to ważne zwłaszcza z uwagi na fakt, iż menedżera nie obowiązują regulacje dotyczące urlopu.

Odpowiedzialność

Odpowiedzialność menadżera jest większa niż osoby wykonującej pracę w zakresie umowy o pracę. Można rzec, że jest na nieograniczona. Dlatego tak ważne jest zabezpieczenie się już na poziomie samego kontraktu, bądź to poprzez wprowadzenie zapisów ograniczających zakres odpowiedzialności, także poprzez posiadanie stosownej umowy ubezpieczenia, można też ograniczyć kwotowo zakres odpowiedzialności.

Wynagrodzenie

To jest jeden z istotnych elementów kontraktu. Warto, aby wynagrodzenie i wszelkie jego składniki były ściśle określone poprzez wpisanie stałej miesięcznej kwoty, procentowy udział w zyskach firmy, premie, oraz inne dodatkowe elementy.

Zakaz konkurencji

Kontrakt menedżerski zazwyczaj zawiera postanowienia o zakazie konkurencji. Wynika to przede wszystkim z faktu, że menedżer dysponuje dostępem do istotnych danych o firmie. Jeśli ta klauzula występuje to warto zadbać, aby te zapisy były precyzyjne określone m.in. czas obowiązywania tego zakazu, oraz wysokość odszkodowania.

Termin obowiązywania i zasady wypowiedzenia kontraktu

Kontrakt menedżerski nie podlega  regulacjom gwarantującym ochronę zatrudnienia tak jak wynika to z przepisów kodeksu pracy. Zatem podpisując taki kontrakt warto, aby menadżer zadbał o takie zapisy, które uniemożliwią rozwiązanie kontraktu z dnia na dzień. Wobec tego ważne jest aby był określony czas wypowiedzenia. W przypadku natychmiastowego rozwiązania kontraktu bez wypowiedzenia, aby znalazły się szczegółowe podstawy w jakich przypadkach może dojść do takiego rozwiązania.

Reasumując: niektórzy mogą powiedzieć, że praktycznie nie jest możliwe, aby tak jak opisałam powyżej, wszystko było precyzyjnie określone. Nic bardziej mylnego, bo tak naprawdę to obu stronom kontraktu zależy, żeby postanowienia umowy były jasne, szczegółowe i nie budzące żadnych wątpliwości. Dzięki temu jest szansa na uniknięcie sporów w przyszłości, a tego nie chce żadna ze stron. Przecież nie po to podpisuje się umowę z menadżerem, żeby w przyszłości wchodzić z nim w konflikty i spory sądowe. Podpisuje się  po to, aby menadżer wykonywał powierzone mu zadania, otrzymywał za to wynagrodzenie, a firma dla której pracuje dzięki Jego działalności osiągała sukces.