Czy to koniec? Czyli kilka słów o rozwiązaniu spółki cywilnej.

Otrzymałam kilka zapytań w sprawie rozwiązania umowy spółki cywilnej, jakie są możliwości i jakie są skutki prawne podjęcia takich kroków przez jednego ze wspólników.

Jak zwykle, zaczynamy od początku.

Czym jest spółka cywilna?

Spółka cywilna jest jednym z typów działalności gospodarczej. Taką spółkę może prowadzić dwóch lub więcej przedsiębiorców. Nie jest to jednak podmiot prawny w rozumieniu przepisów kodeksu spółek handlowych, a zatem nie podlega tym regulacjom.

Tu sytuacja jest prosta dwóch lub więcej przedsiębiorców postanawiają działać wspólnie, np. w celach zarobkowych i podpisują stosowną umowę w tym zakresie. W odróżnieniu od spółek prawa handlowego, spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, nie jest jednostką organizacyjną. Spółka cywilna podlega przepisom, które znajdują się w kodeksie cywilnym.

Czy konieczne jest zawarcie umowy?

Zdecydowanie tak i do tego umowa spółki cywilnej powinna być zawarta w formie pisemnej i zgłoszona do Urzędu Skarbowego. Taka spółka otrzymuje wówczas swój NIP. Należy ją zgłosić także w urzędzie statystycznym, który nadaje jej numer REGON.

Jak spółka cywilna funkcjonuje w obrocie prawnym?

Spółka cywilna to przedsiębiorcy funkcjonujący wspólnie i oni widnieją w rejestrze – Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Do reprezentowania spółki uprawniony jest każdy ze wspólników. Dotyczy to czynności zwykłego zarządu, co do których pozostali wspólnicy nie zgłaszają sprzeciwu. Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki jest solidarna i obejmuje zarówno majątek wspólny, jak i majątek indywidualny. Prawo do udziału w stracie i w zyskach jest równe dla wszystkich wspólników, chyba że w umowie spółki ustalono inaczej, przy czym możliwe jest wyłączenie udziału wspólnika w starcie, nie można natomiast wyłączyć go z udziału w zyskach.

Spółkę można zawiązać na czas określony lub nieokreślony.

Rozwiązanie  spółki cywilnej

I teraz przechodzimy do meritum sprawy.

Sposoby rozwiązania spółki cywilnej.

1. Rozwiązanie za porozumieniem wspólników

Oczywiście taka forma jest dozwolona i następuje ona w sposób ustalony zgodnie pomiędzy wspólnikami. W takiej sytuacji wspólnicy powinni podjąć uchwałę stwierdzającą zakończenie działalności w formie spółki cywilnej, podpisać stosowne porozumienie, bądź umowę dokonującą takiego rozwiązania i przeprowadzić wszystkie czynności likwidacyjne wymagane przez prawo.

2. Rozwiązanie spółki poprzez wypowiedzenie udziałów przez jednego wspólnika.

Wspólnik może wystąpić ze spółki poprzez wypowiedzenie swojego udziału. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, musi tego dokonać najpóźniej na 3 miesiące przed końcem roku obrachunkowego. Jeżeli w spółce było tylko dwóch wspólników poprzez wypowiedzenie udziału jednego ze wspólników, spółka przestaje istnieć. Jeśli w spółce było więcej niż dwóch wspólników, to wypowiedzenie dokonane przez jednego z nich nie powoduje zakończenia działalności spółki. Wówczas występuje ze spółki ten który wypowiada udziały w  spółce, a pozostali pozostają i spółka działa dalej.

W sytuacji wypowiedzenia udziałów pozostali wspólnicy zobowiązani są do zwrotu wkładów, w naturze w formie rzeczy oddanych do używania lub w pieniądzu jako sumę wkładu oznaczoną w umowie lub wartość wkładu z chwili wniesienia. Ponadto wylicza się wartość majątku spółki, który jest następnie wypłacany w wysokości udziału w zyskach.

Co ciekawe i na co proponuję zwrócić uwagę, że udział wspólnika może wypowiedzieć także jego wierzyciel. Aby takie wypowiedzenie było skuteczne, muszą wystąpić następujące przesłanki: bezskutecznie prowadzona egzekucja w ciągu ostatnich 6-u miesięcy, musi to być wierzyciel osobisty, który uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi w sytuacji wypowiedzenia udziału lub wystąpienia ze spółki. Długość terminu wypowiedzenia przysługująca wierzycielowi osobistemu wynosi 3 miesiące, lub mniej o ile krótszy termin został przewidziany w umowie.

3. Rozwiązanie spółki z ważnych powodów.

Spółka cywilna może być rozwiązana bez zachowania okresu wypowiedzenia z ważnych powodów. Może to nastąpić na mocy orzeczenia sądu, na wniosek jednego ze wspólników, ale też jeden ze wspólników może wystąpić ze spółki w trybie natychmiastowym z ważnych powodów na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.

Nie ma oczywiście takiej jednoznacznej definicji ważnych powodów.

Może to być np.:

1. utrata zaufania do wspólnika,
2. zaprzestanie współdziałania w prowadzeniu spraw spółki,
3. nieuczciwe postępowanie przez wspólnika,
4. ciężka choroba lub długotrwała choroba wspólnika uniemożliwiającą mu czynny udział w spółce,
5. prowadzenie przez innego wspólnika działalności konkurencyjnej naruszającej interesy spółki,
6. brak możliwości zrealizowania przez spółkę jakiegoś konkretnego celu zakładanego przez wspólników przy zakładaniu spółki.

Ważne jest to, iż nie ma definicji „ważnych powodów”, a te podane powyżej są oczywiście przykładowe i w praktyce najczęściej spotykane. Mogą wystąpić inne ważne powody, ale to trzeba badać w kontekście konkretnego indywidualnego przypadku, czy dany powód mieści się w definicji, czy nie.