Znowu w mediach rozgorzała dyskusja odnośnie odmowy, którą usłyszała pacjentka od lekarza. Sprawa dotyczy kwestii odmowy usunięcia ciąży.

Czy lekarze mogą tak postąpić? Parę miesięcy temu napisałyśmy o tym na naszym blogu, ale widać temat jest nadal palący, więc postanowiłyśmy do tego wrócić.

Otóż, w Polce jest możliwe przerwanie ciąży, ale pod pewnymi warunkami. Zgodnie z Ustawą o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży może być dokonane wyłącznie przez lekarza, w przypadku gdy:

1)     ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej,

2)     badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu,

3)     zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.

Z tego co nam wiadomo z przekazów medialnych, bo tylko na tym możemy się opierać, głośny ostatnio przypadek, dotyczy nieodwracalnego upośledzenia płodu. Jeśli tak faktycznie jest, to zgodnie z literą prawa aborcja może być dokonana.

Czy lekarz może odmówić takiego zabiegu? Tak, powołując się na klauzulę sumienia, zawartą w ustawie o zawodzie lekarza i powołując się na Kodeks Etyki Lekarskiej. Ta klauzula przewiduje jednak obowiązki po stronie lekarza, a mianowicie, lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z tym, że ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący swój zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby ma ponadto obowiązek uprzedniego powiadomienia na piśmie przełożonego.

Podobny zapis znajdujemy w Kodeksie Etyki  Lekarskiej, z którego wynika, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach, lekarz może nie podjąć lub odstąpić od leczenia chorego. Nie podejmując lub odstępując od leczenia lekarz winien choremu wskazać inną możliwość uzyskania pomocy lekarskiej.

Zatem obowiązek wskazania innych możliwości uzyskania pomocy lekarskiej poprzez wskazanie innego lekarza jest jasno sprecyzowany i nie powinien budzić żadnych wątpliwości.

Dzisiaj słyszymy, że prawo w tym zakresie jest złe, ułomne. Może i tak jest, nie nam to oceniać. Ważne jest, że na tu i teraz takie prawo obowiązuje i każdy jest obowiązany do przestrzegania regulacji prawnych obowiązujących w naszym kraju.

Zakładając, że pacjentka kwalifikowała się do przerwania ciąży, a lekarz odmówił wykonania takiego zabiegu, ma obowiązek wskazać innego lekarza, który nie korzysta z klauzuli sumienia i takiego zabiegu może dokonać.

Nie mają w tym przypadku, naszym zdaniem, znaczenia, co jest ważniejsze, ustawy, czy kodeksy etyczne, deklaracje wiary, itp. Odpowiedź jest prosta – w Polsce prawo stanowi Sejm i zgodnie z Konstytucją RP, źródłem prawa są m.in. ustawy i one są nadrzędne nad innymi aktami prawnymi.

Pacjentka, jeśli Jej prawa zostały naruszone poprzez „złamanie” obowiązujących przepisów, może dochodzić swoich praw na drodze sądowej, w tym występując o odszkodowanie, oczywiście jeśli występują ku temu przesłanki.

Tego szczegółowo oczywiście nie rozstrzygniemy, bo nie znamy dokładnie stanu faktycznego, a doniesienia medialne nie mogą stanowić dla nas podstawy do jednoznacznego zajmowania stanowiska.

Podnosimy jednak tę sprawę dlatego, że każdy obywatel, ma prawo żądać żeby Jego prawa były przestrzegane, a jeśli prawo zostaje naruszone, ma prawo podjąć stosowne kroki prawne w ochronie tychże praw.