W związku z tym, że ostatnio wpłynęło sporo pytań dotyczących upadłości konsumenckiej, pokrótce wyjaśnię o co chodzi z tą upadłością?

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej może być rozwiązaniem, aby uzyskać oddłużenie przy trudnej niewypłacalnej sytuacji finansowej dłużnika.

Postępowanie w powyższym zakresie przeprowadza sąd, którego celem jest po pierwsze doprowadzenie do sytuacji, że dłużnik uzyskuje częściowe lub całkowite umorzenie długów, ale po drugie ma na celu doprowadzenie do zaspokojenia wierzycieli w jak największym stopniu.

Kto może wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Musi to być:

1. osoba fizyczna,
2. osoba mająca miejsce zamieszkania i pobytu w Polsce,
3. osoba, która posiada status konsumenta, czyli nie prowadzi działalności gospodarczej lub nie prowadziła jej minimum przez rok do złożenia wniosku,
4. osoba niewypłacalna.

Należy pamiętać, że niewypłacalność musi powstać z przyczyn niezależnych od dłużnika np. choroba, utrata pracy, klęska żywiołowa. To jest istotne, bowiem jeśli dłużnik doprowadził zdecydowanie ze swej winy do trudności finansowych, np. z powodu hazardu, alkoholizmu, niedbałości, rażącego niedbalstwa, czy świadomego i celowego działania, wówczas należy liczyć się z tym, że  sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Zdecydowanie należy pamiętać, co notabene funkcjonuje w powszechnym przekonaniu, że upadłość konsumencka nie polega na tym, że sąd zawsze umarza wszystkie długi, a dotychczasowy dłużnik żyje sobie od tego momentu „hulaj dusza piekła nie ma”.

Tak nie jest, choć faktycznie może nastąpić całkowite umorzenie długów, ale muszą być ku temu spełnione przesłanki. Upadłość ta ma tak naprawdę pomóc dłużnikowi wyjść z długów, ale musi też chronić interes wierzycieli, zaspakajając ich w jak największym stopniu. Wobec tego dłużnik niejako traci „nadzór” nad swoim majątkiem, nie mogąc swobodnie nim dysponować. Zatem wyznaczony syndyk będzie rozporządzał majątkiem dłużnika, zajmie jego wynagrodzenie i zgromadzone środki pieniężne, jak również będzie decydował o losach nieruchomości w tym i o jej licytacji. Poza tym należy pamiętać, że nie wszystkie długi będą podlegały umorzeniu. Są nimi: alimenty, kary grzywny, czy też wszelkie kwoty zasądzone przez sąd jako środek karny i nawiązki.

Przechodząc do szczegółów. Początek drogi, to złożenie do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Taki wniosek może złożyć tylko dłużnik.

Winien on zawierać:

1. imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz numer PESEL dłużnika, a jeśli dłużnik nie posiada numeru PESEL – dane umożliwiające jego  jednoznaczną identyfikację;
2. wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika;
3. wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
4. aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
5. spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty;
6. spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności, wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania;
7. listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych;
8. oświadczenie dłużnika, że zachodzą okoliczności wskazane w przepisach dotyczących ogłoszenia upadłości,
9. informację o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika, w ostatnich 6 miesiącach przed dniem złożenia wniosku,
10. informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach,
11. informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 złotych,
12. oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku, przy czym, jeżeli oświadczenie nie jest zgodne z prawdą, dłużnik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na skutek podania nieprawdziwych danych we wniosku o ogłoszenie upadłości.

Wszelkie dane w tym zakresie, podaje się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Po wpłynięciu wniosku sąd bada, czy dłużnik spełnił warunki do ogłoszenia  upadłości.

Jeśli wszystkie dokumenty są prawidłowo złożone i spełnione są warunki, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Wówczas postępowania windykacyjne i egzekucyjne toczące się przeciwko dłużnikowi zostaną zawieszone, a potem umorzone. Trzeba jednak pamiętać, że cały majątek zostaje wydany syndykowi, który przeprowadzi jego likwidację, a jeśli po sprzedaży zostaną jeszcze jakieś długi, sąd ustali plan spłaty – maksymalnie na 3 lata. Po wykonaniu planu, można będzie złożyć w sądzie wniosek o umorzenie reszty długów.

Gdy procedura rozpoczęła się, wówczas sąd wzywa wierzycieli do zgłaszania wierzytelności.

Lista wierzycieli musi być zatwierdzona przez sąd, bo przecież nie może ktoś zgłościć się jako wierzyciel, bo ma takie widzimisie.

Czyli jak jest zatwierdzona ta lista, wówczas jeszcze należy dokonać planu podziału tego co wchodzić będzie w skład masy upadłości. Zostanie także ustalony harmonogram spłat wierzycieli.

Dlatego sąd dokonuje określenia w jakim zakresie nastąpi możliwa spłata wierzycieli i w jakich ratach. Sąd określi także jaka część wierzytelności zostanie umorzona po wykonaniu tego planu.

Ustalając ten harmonogram, sąd nie kieruje się dobrowolnymi kryteriami, a bierze pod uwagę wysokość zadłużenia, możliwości spłaty przez dłużnika, jego możliwości zarobkowe, a także to, że jednak dłużnik musi posiadać środki, które dadzą  możliwości utrzymania się nawet na minimalnym poziomie.

Natomiast w przypadku braku majątku i zdecydowanie braku możliwości spłaty wierzycieli, wówczas sąd może zdecydować o umorzeniu długów. Nie wchodząc już w szczegóły, należy pamiętać, że każdy przypadek jest indywidualny i w zależności od określonego stanu faktycznego, będą zapadały określone decyzje. Osobista sytuacja dłużnika, oczywiście jest bardzo istotna, np. gdy ktoś jest trwale niezdolny do pracy przy jednoczesnym braku majątku, albo np. matka samotnie wychowuje dziecko, a osiągane dochody z pracy zdecydowanie nie wystarczają na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, wówczas wysoce prawdopodobne jest umorzenie długów. Jasne , że takich sytuacji życiowych może być wiele, dlatego tak jak napisałam powyżej, każda z nich jest indywidualnie badana i oceniana przez sąd.

W momencie, kiedy zostanie przeprowadzone postępowanie upadłościowe dalszą rolę przejmuje syndyk. Zadaniem syndyka jest dokonanie likwidacji posiadanego przez dłużnika majątku i zaspokojenie wierzycieli w jak największym stopniu.

Co robi syndyk?

Musi przede wszystkim powiadomić wierzycieli, dokonać spisu inwentarza i dokonać wyceny majątku, samodzielnie przygotować plan likwidacji, posiadać listę wierzycieli i dokonać likwidacji majątku, aby spłacić w jak największym stopniu wierzycieli.

Należy wziąć pod uwagę, że istnieje błędne przekonanie o tym, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej to koniec problemów finansowych, umorzenie wszystkich długów i rozpoczęcie życia na nowo. Rzeczywiście – upadłość wiele ułatwia, ale postępowanie upadłościowe przede wszystkim dąży do zaspokojenia wierzycieli w jak największym stopniu, czyli umorzenie długów nie dzieje się z automatu.

Zdecydowaniem więc doradzam, aby przed podjęciem decyzji co do rozpoczęcia procedury upadłości konsumenckiej skonsultować się z prawnikiem, który zajmuje się tego typu sprawami, po to, aby przynajmniej wstępnie ocenił, czy są podstawy do ogłoszenia upadłości i jakie są konsekwencje kiedy ta upadłość zostanie ogłoszona.