Często zawieramy umowy z różnych powodów. Mogą być to np. umowy zlecenia, umowy na wykonanie określonych usług, umowy o dzieło, itd.

Kilkakrotnie podkreślałam, że należy umowy czytać, nawet te najdłuższe i napisane małym drukiem. W umowach mogą bowiem pojawiać się zapisy, które w przyszłości mogą okazać się dla nas niezłym zaskoczeniem i poważnym kłopotem.

Często w umowach pojawiają się zapisy dotyczące kar pieniężnych. Dlatego postanowiłam przybliżyć tę kwestię m.in. aby wskazać jakie ewentualne roszczenia mogą być zabezpieczone karami pieniężnymi, zwanymi także karami umownymi.

Kara umowna (kara pieniężna) zastrzeżona w umowie to jeden ze sposób naprawienia szkody z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Nie każde zobowiązanie może być naprawione przez zapłatę kary umownej. Kodeks cywilny poświęca uwagę tej instytucji prawa i choć ogólnie to jednak reguluje tę kwestię w swoich przepisach (art. 483 – 484 KC).

Zatem można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.

Wobec tak ukształtowanych regulacji prawnych kara umowna jest dodatkowym zabezpieczeniem naprawienia szkody z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania poprzez zapłatę określonej kwoty pieniężnej.

Co istotne, w umowie można zastrzec zobowiązanie do zapłacenia kar umownych, ale tylko w zakresie zobowiązań niepieniężnych. Zobowiązania niepieniężne to takie, w których świadczenie dłużnika nie określone jest kwotą pieniężną. Do zobowiązań niepieniężnych zaliczamy np. obowiązek wydania przedmiotu sprzedaży, obowiązek wydania przedmiotu najmu, wykonanie dzieła, wykonanie usługi, itp.

O szczegółach w tym zakresie oraz przykłady zapisów w umowach już niebawem w następnych wpisach na blogu.