Czy istnieją w Polsce sądy administracyjne? Oczywiście, że tak, choć ich rola i sposób procedowania różnią się od tzw. sądów powszechnych.

Dlatego też pokrótce opiszę jaką rolę w polskim systemie prawnym odgrywają te sądy, czym się zajmują i kiedy możemy wnieść sprawę do takiego sądu?

Postępowanie przed sądem administracyjnym ma tzw. charakter następczy, co oznacza, że sąd ten zajmuje się sprawą dopiero wówczas, gdy działał w danej sprawie organ administracji publicznej. Innymi słowy, nie ma możliwości zainicjowania sprawy przed sądem administracyjnym, jeśli wcześniej nie toczyło się postępowanie administracyjne przed właściwym organem. Sąd administracyjny nie może także działać z urzędu. Początkiem postępowania jest zawsze skarga strony.

 

Czym zajmuje się sąd administracyjny?

Te kwestie uregulowane są przez przepisy prawa. Zgodnie z nimi Sąd administracyjny orzeka w sprawach skarg na:

1. decyzje administracyjne,
2. niektóre postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, egzekucyjnym lub zabezpieczającym w administracji,
3. inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa,
4. pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach,
5. akty prawa miejscowego,
6. inne niż prawo miejscowe akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków,
7. akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego,
8. bezczynność organów.

Występując przed sądem administracyjnym, obywatel jest skarżącym, a po drugiej stronie występuje organ, którymi może być np:

1. Prezydent RP,
2. Prezes Rady Ministrów,
3. ministrowie,
4. wójt gminy,
5. burmistrz,
6. prezydent miasta,
7. starosta,
8. wojewoda,
9. rada gminy,
10. rada powiatu,
11. sejmik województwa,
12. komendant policji,
13. naczelnik urzędu skarbowego,
14. dyrektor izby celnej.

Co zrobić jak mamy do czynienia z decyzją z którą się nie zgadzamy?

Jeśli od danej decyzji przysługują środki zaskarżenia i wcześniej zostały wyczerpane poszczególne tryby odwoławcze (szczegółowo opiszę to w następnych wpisach), można wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Przez wyczerpanie środków odwoławczych należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje środek zaskarżenia typu: zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Kto jest uprawniony do wniesienia skargi?

Skargę może wnieść ten, kto ma w tym interes prawny. Niewątpliwie taki interes będzie miała strona, której dotyczy zaskarżana decyzja.

Jaki jest termin do wniesienia skargi do sądu?

Co do zasady, termin ten wynosi 30 dni od doręczenia stronie rozstrzygnięcia. Przy czym termin ten dotyczy skarżącego. Oczywiście są wyjątki od tej zasady, ale temu poświęcę kolejne rozważania na temat postępowania administracyjnego. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi, a organ ten ma obowiązek przekazać ją właściwemu sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy oraz odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania.

Co skarga zawierać powinna?

Skarga zdecydowanie winna czynić zadość pisma procesowego, nawet jeśli jest przygotowana i wnoszona przez skarżącego, który w sprawie działa sam bez pomocy adwokata, czy radcy prawnego.

Zatem skarga powinna zawierać:

1. oznaczenie sądu, do którego pismo jest skierowane,
2. imiona i nazwiska lub nazwy stron, adresy,
3. oznaczenie rodzaju pisma jakim jest skarga, co jest kwestionowane, co zarzucamy, treść wniosku, wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego.
4. podpis skarżącego,
5. spis załączników (odpis skargi + dowody, jeżeli strona wskazuje, potwierdzenie uiszczenia opłaty.

Należy pamiętać o tym, że jeśli skarga zawiera braki formalne może zostać odrzucona. Jednak przed odrzuceniem sąd wzywa d uzupełnienia braków w określonym terminie. Jeśli w tym terminie braków nie uzupełnimy, wówczas następuje odrzucenie skargi.

Jak przebiega postępowanie przed Sądem administracyjnym?

Jeśli skarga została przyjęta, zostaje skierowana przed oblicze Sądu. Oczywiście zaczyna się od wywołania sprawy. Jeżeli strony chcą uczestniczyć w posiedzeniu, oczywiście mogą, ale nie są do tego zobligowane. Chociaż może być tak, że Sąd uzna obecność stron za obowiązkową.

Kiedy sprawa została wywołana i sprawdzono obecność, wówczas Sąd zwięźle przedstawia sprawozdanie w sprawie. Po czym strony wypowiadają się co do złożonej skargi. Kolejność jest taka: najpierw zabiera głos skarżący, a potem organ. Sąd może także dodatkowo  z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody, jeśli uzna, że jest to niezbędne do wyjaśnienia sprawy i nie przedłuży postępowania. Natomiast fakty powszechnie znane sąd bierze pod uwagę nawet bez powołania się na nie przez strony. Na koniec Sąd udziela głosu stronom, a potem następuje rozstrzygnięcie w sprawie, czyli zapada wyrok.

Sąd może odpowiednio uwzględnić albo oddalić skargę. Nie rozstrzyga więc co do istoty sprawy, może tylko utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję albo ją wyeliminować z obrotu prawnego.

Orzeczenie Sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje środek odwoławczy. Od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Czy skarga taka zostanie wniesiona, oczywiście o tym decydują strony.