Kto się opiekuje moimi dziećmi?

Dzisiaj zajmiemy się sprawą rozwodową i konsekwencjami związanymi z ustaleniem opieki nad dziećmi małżonków. Wydaje się, że to jest ważki temat, a dzięki naszemu postowi wyjaśnimy Paniom podstawowe kwestie prawne w powyższym zakresie.

W przypadku rozwodu nieodłączną kwestią jest ustalenie opieki nad dziećmi. W wyroku rozwodowym sąd orzeka o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi dziećmi małżonków, miejscu ich zamieszkania, kwestii kontaktów z dziećmi, a także wysokości kosztów utrzymania i wychowania dziecka od rodzica nie sprawującego bezpośredniej opieki.

Zadanie Sądu

Zadaniem sądu jest takie ukształtowanie relacji dziecka i rodziców, by poniosło ono jak najmniejsze straty wywołane rozwodem rodziców. Specyfika rozwodu przesądza o tym, że często brak jest możliwości wprowadzenia rozwiązania satysfakcjonującego obie strony konfliktu. Z tego powodu należy kierować się przede wszystkim dobrem dziecka oraz umożliwić mu jak najszerszy kontakt z obojgiem rodziców, pod warunkiem, że oboje w należyty sposób opiekują się dzieckiem.

W wyroku rozwodowym sąd może różnie określić kwestię opieki nad dzieckiem. Wszystko zależy od woli rodziców oraz możliwości dojścia między nimi do consensusu w sprawie opieki nad dzieckiem.

A może się porozumieć?

Sprawa jest prosta, jeżeli małżonkowie doszli do porozumienia co do sprawowania opieki nad dziećmi. Wtedy sąd może, jeżeli zaakceptuje porozumienie rodziców, wydać orzeczenie o pozostawieniu pełni władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom. Przy zawieraniu takiego porozumienia trzeba pamiętać o ustaleniu istotnych kwestii: informacji o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, ewentualnej wysokości i terminie płatności alimentów, sposób wymiany informacji o dziecku między rodzicami, a także najważniejsze zasady opieki nad dzieckiem.

W takiej sytuacji sąd może także w ogóle nie uwzględniać kwestii opieki nad dzieckiem w orzeczeniu rozwodowym. Jednak takie rozwiązanie może być niewygodne, w sytuacji, gdy jeden z rodziców nie przestrzega ustaleń. Orzeczenie sądu stanowiłoby tytuł egzekucyjny do dochodzenia ustalonych kontaktów, a gdy nie zostało ono wydane nie mamy podstaw do dochodzenia roszczeń i musimy oddzielnie wytoczyć sprawę o ustalenie kontaktów.

Co jeśli rodzice nie potrafią dojść do porozumienia?

W tej sytuacji sąd może zdecydować o pozostawieniu pełni władz rodzicielskich tylko jednemu z małżonków. Sąd wydając orzeczenie o rozwodzie, określa zakres praw i obowiązków, których pozbawia jedno z rodziców. Zanim jednak to się stanie sąd może przeprowadzić wywiad środowiskowy, przesłuchać świadków, a także samego małoletniego w obecności biegłego psychologa. Ma to być pomocne do stwierdzenia konieczności określenia zakresu praw i obowiązków jednego z rodziców. Jeżeli rodzic rażąco narusza zasady wykonywania władzy rodzicielskiej to w orzeczeniu o rozwodzie sąd może całkowicie odebrać władzę sprawowania opieki nad dzieckiem takiemu rodzicowi. Poza tym skrajnym przypadkiem określenie praw i obowiązków może dotyczyć np. zgody obojga rodziców na wyjazd za granicę lub zmianę miejsca zamieszkania.

Najistotniejsze dobro dziecka

W każdym przypadku sąd uwzględnia przede wszystkim dobro dziecka. Przy podejmowaniu decyzji niemniej ważne są relacje między dzieckiem a rodzicem, stopień zaufania między nimi. Istotną kwestią jest także zdolność finansowa każdego z małżonków, sytuacja mieszkaniowa oraz możliwość sprawowania opieki nad dzieckiem po orzeczeniu rozwodu. O ile dziecko jest wystarczająco dojrzałe, może wyrazić swoje preferencje co do pozostawania pod opieką jednego z rodziców, a także sposobu kontaktów z drugim rodzicem, w przypadku przyznania opieki jednemu z nich.

Prawa niezależne od posiadanej władzy rodzicielskiej

Niezależnie od określonych w orzeczeniu sądu praw i obowiązków, zarówno rodzice jak i dzieci mają nie tylko prawo ale i obowiązek utrzymywania kontaktów. Wykonywanie tego prawa polega nie tylko na spotkaniach, odwiedzinach czy wspólnych wyjazdach, może przybierać także np. formę kontaktu telefonicznego lub w formie elektronicznej. Prawo to nie przysługuje w sytuacji sądowego orzeczenia o zakazie widywania się i utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez rodzica.